XII Bałtycki Festiwal Nauki Gdańsk niezaistniały

Gdańsk wydaje nam się dobrze znany – to przecież miasto, w którym żyjemy. Jego przestrzeń jest dla nas jak powietrze, jest czymś naturalnym. Tu Długi Targ, a tu hala targowa, tu Zielona Brama, a tu Zieleniak, tu odbudowane Główne Miasto, a tu nieodbudowana Wyspa Spichrzów. No, może jednak ta nieodbudowana Wyspa Spichrzów wydaje nam się nieco nienaturalna. Może patrząc na nią zastanawiamy się: co by tu można było zbudować?, co by należało zbudować?, jak to miejsce wyglądało kiedyś i jak mogłoby wyglądać w przyszłości? Zaczynamy w myślach projektować.

Na ogół siła faktów jest tak wielka, że to, co istnieje, uznajemy za oczywistość. Jednakże w obliczu takich miejsc, jak właśnie Wyspa Spichrzów – miejsc ułomnych, chaotycznych, niedomkniętych – rozumiemy, że oprócz tego, co JEST, jest jeszcze i to, co MOGŁOBY BYĆ. Projektujemy przyszłość. Tyle, że nie jesteśmy w tym przecież pierwsi. Tak samo projektowali przyszłość gdańszczanie w XIV, XVI czy XIX wieku, i ci, którzy żyli w Wolnym Mieście, i ci, którzy gdańszczanami stali się dopiero po 1945 roku. To, co rozbłysło tylko w ich wyobraźni – przepadło. Na szczęście jednak niektórzy z nich zapisali swoje wizje – słowem czy rysunkiem. Dzięki temu możemy dziś odtworzyć ten drugi Gdańsk, Gdańsk niezaistniały.

Istnieje on obok Gdańska zbudowanego, tak, jak na kartach powieści fantastycznych obok naszego istnieją jeszcze równoległe wszechświaty. To Gdańsk, który mógł był powstać, ale nigdy nie powstał – z braku pieniędzy, z braku czasu, z braku decyzji, ze względu na zmieniającą się polityczną koniunkturę, albo osobiste animozje. Ten Gdańsk, na ogół znany tylko badaczom archiwów, postanowiliśmy zaprezentować szerszej publiczności. Popatrzmy na to, co mogło być i porównajmy z tym, co jest. Oglądając te projekty pewnie nieraz westchniemy z żalem, kiedy indziej zaś z ulgą. Jako organizatorzy tej wycieczki do Gdańska niezaistniałego, nie narzucamy jednak nikomu ocen, a jedynie wyznaczamy jej marszrutę.

Jacek Friedrich 

PROGRAM:

17 maja – 15 czerwca 2014
Ratusz Staromiejski w Gdańsku, ul. Korzenna 33/35

Gdańsk niezaistniały – wystawa prezentująca najciekawsze niezrealizowane projekty architektoniczne i urbanistyczne XIX i XX wieku: szkice, projekty, rysunki, zdjęcia makiet, omówienia.

23 maja 2014, godz. 17.00–19.30
Ratusz Staromiejski w Gdańsku, ul. Korzenna 33/35

Debata z udziałem historyków sztuki i architektury, którzy zaprezentują oraz skomentują wybrane, niepowstałe realizacje architektoniczno-urbanistyczne.

Uczestnicy: Ewa Barylewska-Szymańska , Jan Daniluk , Stanisław Flis, Jacek Friedrich, Lucyna Nyka, Anna Perz, Katarzyna Rozmarynowska, Magdalena Staręga, Jakub Szczepański, Jagoda Załęska-Kaczko

Moderacja: Maria Jolanta Sołtysik


24 maja 2014 godz. 12.00-13.30
Targ Rakowy, wejście główne do Biblioteki Wojewódzkiej

120 lat niezrealizowanych projektów na Targu Siennym – wędrówka z udziałem przewodników: historyków sztuki i architektury, którzy w samym sercu Gdańska, wskażą miejsca, gdzie miały powstać najbardziej spektakularne realizacje urbanistyczne.

WSTĘP: wolny