Transformacje we współczesnej architekturze estońskiej

Estonia to kraj bałtycki o populacji 1,3 miliona mieszkańców. Niemal połowa z nich żyje i pracuje w stolicy kraju – Tallinie, a 80% wszystkich inwestycji na rynku nieruchomości, które miały miejsce w Estonii w ciągu ostatnich kilku dekad, przeprowadzono właśnie w Tallinie.
Estonia odzyskała niepodległość w 1991 roku, wkrótce potem nastąpił okres szybkich przemian w sferze politycznej i gospodarczej. Zmiany dotyczyły również przestrzeni publicznej, objęły zarówno architekturę, jak i edukację architektoniczną w Estonii.
Estońska Akademia Sztuki (EAA) rozpoczęła edukację nowego pokolenia architektów. W tym czasie Estonia pozostawała pod silnym wpływem nowej współczesnej architektury Holandii.
Architekci kształcący się w EAA zdobywali szeroką wiedzę i umiejętności z zakresu planowania strategicznego, inżynierii i wzornictwa, byli więc w stanie pracować w różnych dziedzinach związanych z architekturą.
Dobrym przykładem estońskiej architektury tego okresu jest dzielnica Rotermann w Tallinie. Jest ona wyjątkowym przykładem planowania urbanistycznego, w którym w śmiały i nowatorski sposób zestawiono obok siebie architekturę chronioną jako dziedzictwo kulturowe i architekturę współczesną.
Zabudowania przemysłowe z początku XX wieku wykonane zostały przy użyciu materiałów naturalnych z wysoką dbałością o estetykę – wszystko po to, by przetrwało lata. Rzeczywistość jednak okazała się inna, fabryki zamknięto. Z drugiej strony, obiekty obronne i zakłady przemysłowe czasów sowieckich powstawały w centrach miast, charakteryzowały się odpychającym wyglądem i niską jakością wykonania. W centrum Tallina oraz perle Baroku - Narwie całe dzielnice zostały zniszczone na skutek nalotów sowieckich w 1944 roku i do dziś pozostają opuszczone lub użytkowane tylko na niewielką skalę.
W latach 2000-2008, w czasach rozkwitu estońskiej gospodarki, wiele znaczących projektów, wyłonionych w konkursach architektonicznych, doczekało się realizacji. Dla wielu młodych architektów oznaczało to szybką karierę przy czołowych projektach zaraz po ukończeniu studiów. Ten sam świeży, nowoczesny, inteligentny język młodej generacji ciągle charakteryzuje współczesny obraz estońskiej architektury.
Owo szybkie i burzliwe tempo rozwoju i realizacji projektów w Estonii wyłoniło grupę architektów, którzy pomimo swojego młodego wieku mieli znacznie większe doświadczenie niż ich rówieśnicy z innych krajów europejskich.
Po okresie boomu gospodarczego, wielu z nich wykorzystało swoje doświadczenie do znalezienia własnej niszy i do tworzenia dopracowanej, trudnej architektury.

Niniejsza wystawa “Transformacje we Współczesnej Architekturze Estońskiej” ukazuje trendy architektury w kraju, w którym nowe obiekty łączy się ze starymi, a współczesna architektura starannie wpisuje się w kontekst historyczny.

13 lutego o godz. 17.30 w Galerii NCK - w ramach finisażu wystawy zapraszamy na debatę poświęconą architekturze Estonii w XX wieku.
Głos zabiorą specjaliści: Jerzy Matusiak-Tusiacki (Toruń), Anna Perz (Gdańsk) oraz Jakub Szczepański (Gdańsk).

Kurator: Andrus Kõresaar
Zdjęcia: Kaido Haagen, Martin Siplane, Tiit Veermäe, Arne Maasik

Partnerzy: Ministerstwo Kultury Republiki Estonii, Estoński Fundusz Kultury, Związek Architektów Estońskich, Ambasada Estonii w Helsinkach, Ambasada Estonii w Londynie

Projekt: Andrus Kõresaar, Liina Rohtlaan, Maris Hellrand, Anthony Lawrence, Elo Aun, Helen Küppas
Specjalne podziękowania: Kristel Oitmaa, Yoko Alender, Liisa Ojaveer