Termin: 29.10.2025, godz. 17.30

Miejsce wydarzenia: NCK — Ratusz Staromiejski, Sala Mieszczańska

Wstęp: wolny

Udogodnienia: pętla indukcyjna

Polanki to jedna z najbardziej malowniczych i historycznie nasyconych ulic w Gdańsku, położona w dzielnicy Oliwa. Jej niemiecka nazwa – Pelonkerweg – przypomina o czasach, gdy była ważnym traktem pocztowym łączącym Gdańsk z opactwem cystersów w Oliwie, przez Wrzeszcz. Nazwa "Polanki" po raz pierwszy pojawiła się w źródłach już w 1279 roku i wywodzi się od położonych tu dawniej śródleśnych osad – rozproszonych na leśnych polanach.

W XVII wieku wzdłuż ulicy powstało osiem klasycystycznych dworów, będących letnimi rezydencjami gdańskich elit. Dla przykładu – tzw. II Dwór, podobnie jak inne, został wzniesiony w pierwszej połowie XVII wieku. W 1631 roku należał do Jana Wagnera, a w XVIII wieku funkcjonował pod nazwą Quellbrunn (Krynica). Dzisiejszy zespół dworski pochodzi z końca XVIII wieku, wzniesiony został na fundamentach wcześniejszej budowli.

Wówczas też powstały budynki oficyn i kaplicy cmentarnej, które przetrwały do naszych czasów. Dawny cmentarz mieścił się na północ od głównego budynku. Przed fasadą dworu znajdował się niewielki park z cyklem rzeźb autorstwa Johanna Heinricha Meissnera, przedstawiających alegorie czterech pór roku – subtelne dzieła, które harmonijnie komponowały się z rokokowym założeniem ogrodowym.

W 1827 roku dwór trafił w ręce Generalnej Dyrekcji Towarzystwa Handlu Morskiego, a od 1833 do 1945 roku mieścił się tu przytułek i dom starców. Po II wojnie światowej aż do końca lat 80. XX wieku kompleks użytkowała jednostka Ludowego Wojska Polskiego, co niestety doprowadziło do jego dewastacji.

Po upadku komunizmu posiadłość przekazano archidiecezji gdańskiej, która przeprowadziła gruntowny remont. Od tego czasu mieści się tu Międzynarodowe Centrum Ekumeniczne, prowadzone przez siostry brygidki. W 1999 roku, podczas VII pielgrzymki do Polski, centrum odwiedził papież Jan Paweł II.

To nie jedyna znana postać związana z tą ulicą – właśnie przy Polankach znajduje się także rezydencja byłego prezydenta RP, Lecha Wałęsy.

Od początku 2025 r. odświeżyliśmy formułę zapisu wykładów i zamieszczamy na naszych stronach tzw. sketchnoting, który ilustruje i opisuje Natalia Mikołajek vel Jadźka Rysuje. Są to graficzne notatki z każdego wykładu. Znajdziesz je wszystkie TUTAJ oraz w postach na Facebooku, po każdym z wykładzie.  

Zobacz inne wykłady profesora: 

➡️ Sławni ludzie z Pomorza

➡️ Gdańsk i Europa 

➡️ Jubileusz prof. Andrzeja Januszajtisa