„Rzeczpospolita na wygnaniu”- spotkanie z Bohdanem Paczowskim - Autorem wystawy „Bliskość daleka. Rzeczpospolita na wygnaniu: Jerzy Giedroyc, Maisons-Laffitte, Londyn, Neapol...”

O „Rzeczpospolitej na wygnaniu” oraz znaczeniu paryskiej „Kultury” z Bohdanem Paczowskim rozmawiać będzie Piotr Kłoczowski. Spotkanie poprowadzi Wojciech Duda - redaktor Przeglądu Politycznego.

Wystawę „ Bliskość daleka”, można oglądać w galerii Nadbałtyckiego Centrum Kultury już od 11 maja do 2 czerwca. Wystawa prezentuje portrety emigrantów polskich, przede wszystkim z kręgu paryskiej „Kultury”, m.in. Jerzego Giedroycia, Witolda Gombrowicza, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta. Autor znał to środowisko doskonale, fotografie powstawały podczas spotkań, czasem przypadkowych czasem dłuższych. Bohaterów zdjęć możemy zobaczyć w ich najbliższym otoczeniu – gabinecie pełnym książek, ogrodzie, na tle domu w Maisons-Laffite...


Bohdan Paczowski - urodzony w Warszawie w 1930 roku. Architekt i publicysta. Studiował na Politechnice Krakowskiej i Mediolańskiej. Pracownie: w latach 1969–1980 w Mediolanie, 1980–1990 w Paryżu, a od roku 1990 w Luksemburgu, gdzie prowadzi Fundację Architektury. Laureat wielu nagród i wyróżnień w konkursach międzynarodowych. Teksty i projekty publikował w pismach krajowych i zagranicznych. Członek jury międzynarodowego konkursu architektonicznego na projekt Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W druku tom jego esejów „Zobaczyć”, Biblioteka „Mnemosyne”, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Piotr Kłoczowski – urodzony w Poznaniu w 1949 roku. Edytor, eseista, kurator wielu wystaw, miedzy innymi ostatniej za życia wystawy Jana Lebensteina – „Etapy”, pokazywanej w 1999 r. w Pałacu Opatów w Oliwie. W latach 2002-2005 doradca Ministra Kultury Waldemara Dąbrowskiego. Wicedyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, kurator Instytutu Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Kurator serii „Archiwum ‘Kultury’”, autor wywiadu-rzeki z Józefem Czapskim.

We wstępie do katalogu z wystawy Bohdan Paczowski pisze między innymi: Nie będąc fotografem zawodowym, robiłem te zdjęcia podczas spotkań zamierzonych bądź przypadkowych i tak rozmaitych, jak rozmaite są widniejące na nich postacie i miejsca. Długoletnie albo ulotne przyjaźnie, krótkie odwiedziny czy spojrzenia, jak to ukazujące Zbigniewa Herberta podpisującego książki w księgarni państwa Romanowiczów na paryskiej wyspie. Sercem i duchem tej Republiki wygnania była dla mnie „Kultura” z Jerzym Giedroyciem i jej kręgiem, sięgającym daleko poza Maisons-Laffitte i obejmującym największych przedstawicieli polskiego pisarstwa i polskiej myśli dwudziestego wieku. (...) Wielkim nieobecnym tej wystawy jest Czesław Miłosz, którego nigdy nie potrafiłem, czy też nie miałem okazji, sfotografować. Jego wszechobecność przenika jednak każdy ułamek świata przedstawionego na tej wystawie, chciałbym więc, żeby była ona także niemym hołdem złożonym jego osobie.


łączyła ich Rzeczpospolita na wygnaniu. Jedni budowali ją myślą polityczną, inni życiem i twórczością, inni znów przyjaźnią. Jako wyspa swobodnej myśli była wtedy krajowi bliska i potrzebna, jakkolwiek oddalały ją od niego granice i przestrzeń. Jej dzieło przetrwało, było zalążkiem przyszłej unii Polski z Europą, a dziś jest częścią polskiej historii, choć jej obraz oddalił się w czasie. Pozostał bliski, podobnie jak obraz tych, którzy ją tworzyli, tylko że bliskością daleką, owianą nostalgiczną aurą pamięci, której te fotografie zostaną może jednym ze śladów.

Spotkanie jest pierwszym z przygotowanego przez NCK cyklu wydarzeń mających na celu uczczenie 100. rocznicy urodzin Jerzego Giedroycia. Z okazji ogłoszonego przez Sejm RP Roku Giedroycia chcemy przyczynić się do popularyzacji osoby Redaktora, dorobku Jego życia, a także ludzi, z którymi współpracował. Pragniemy przybliżyć Jego sylwetkę jako człowieka i Architekta naszej historii. Planujemy cykl spotkań-debat z ludźmi, którzy mieli okazję znaleźć się w kręgu paryskiej „Kultury”, pracować z Redaktorem, zajmować się Jego spuścizną. Pod wspólnym tytułem "Europa spełniona?" odbędą się obok dyskusji także wystawy i pokazy filmów.

Jerzy Giedroyc (1906-2000) był publicystą, politykiem, twórcą i redaktorem paryskiej "Kultury". Studiował prawo i historię na Uniwersytecie Warszawskim. Już jako młody człowiek był m.in. redaktorem tygodnika "Dzień Akademicki", później przekształconego w dwutygodnik "Bunt Młodych". Pismo to w 1936 roku przekształciło się w tygodnik "Polityka". W okresie międzywojennym zajął się czynnie polityką - pracował w Biurze Prasowym Rady Ministrów, był sekretarzem ministra rolnictwa, później ministrem przemysłu i handlu. W obliczu wojny wraz z rządem ewakuował się do Rumunii, kierował m.in. Biurem Polskim w ambasadzie chilijskiej, która przejęła opiekę nad interesami polskimi po likwidacji Ambasady RP w Rumunii. Jako żołnierz Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich uczestniczył w kampanii libijskiej i walkach w Tobruku. Po wojnie założył w Rzymie Instytut Literacki. W 1947 roku wydał pierwszy numer "Kultury". W tym samym roku przeniósł redakcję do Maisons Laffitte pod Paryżem
i rozwinął rozległą działalność wydawniczą, współpracując z wybitnymi polskimi publicystami i pisarzami emigracyjnymi m.in. Gustawem Herlingiem-Grudzińskim, Józefem Czapskim, Jerzym Stempowskim, Konstantym A. Jeleńskim, Juliuszem Mieroszewskim, Czesławem Miłoszem, Witoldem Gombrowiczem. Inicjator wydawania serii Biblioteki Kultury (obejmującej dzieła literackie oraz książki o charakterze politycznym i pamiętnikarskim) oraz półrocznika, a potem kwartalnika „Zeszyty Historyczne” (dotyczącego najnowszej historii Polski i krajów środkowoeuropejskich). Do września 2000 roku ukazało się 511 tomów Biblioteki Kultury, w tym 132 numery „Zeszytów Historycznych” oraz 636 numerów „Kultury”. Giedroyc najwyżej cenił literaturę, którą określał mianem nonkonformistycznej, ostro rysującą konflikty psychologiczne i społeczne, zajmującą wyraźne stanowisko w sprawach politycznych. Często inspirował swoich autorów, m.in. podsunął pomysł i zachęcił Gombrowicza do pisania dziennika.

 

Organizatorzy: Nadbałtyckie Centrum Kultury we współpracy z Przeglądem Politycznym oraz Instytutem Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską, Oddziałem Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie

Wstęp wolny.