Termin: 14.11.2025, godz. 18.00-19.30
Miejsce wydarzenia: NCK — Ratusz Staromiejski, Sala Mieszczańska
Wstęp: wolny
Udogodnienia: pętla indukcyjna
Zapraszamy na gdańską premierę książki "Strojenie Świata" autorstwa R. Murray Schafer w przekładzie Krzysztofa Marciniaka. To najważniejsze dzieło w dorobku pisarza i kompozytora Raymonda Murray’a Schafera i prekursorska pozycja w tradycji humanistycznych badań nad dźwiękiem - po raz pierwszy w polskim przekładzie. Rozmowę poprowadzą Antek Michnik i Petar Petkov. Gdańską premierę książki uświetni koncert Katarzyny Podpory.
O książce:
Choć liczy sobie już kilkadziesiąt lat, Strojenie świata nie traci na aktualności. Nadal pobudza soniczne wyobraźnie czytelniczek i czytelników, dotyka współczesnych problemów takich jak dźwiękowe (i nie tylko) zanieczyszczenie środowiska oraz inspiruje szeroką rzeszę odbiorców: od kompozytorów, przez architektki, artystów wizualnych i badaczy zajmujących się kulturą, miastem i ekologią. Książka jest świadectwem oryginalnego stylu pisarskiego Schafera, który swobodnie porusza się między gatunkami i stylami literackimi. Jest śmiałym manifestem artystycznym, bywa surowym tekstem akademickim, a miejscami staje się natchnionym dziełem filozoficznym. Opowiada o bezkresnym pejzażu dźwiękowym otaczającym człowieka, o historycznych przemianach środowiska akustycznego, o jego zmysłowej eksploracji, krytyce, analizie i świadomym projektowaniu. Schafer zaprasza do refleksji na temat tego, jak słuchamy, co słyszymy i jak sprawić, aby nasze otoczenia dźwiękowe stawały się bardziej przyjazne. Sprawia, że nasze uszy – choć stale otwarte – zaczynają wrażliwie odbierać rzeczywistość i aktywnie dążyć do zmiany.
R. Murray Schafer (1933-2021) – kanadyjski kompozytor, nauczyciel, podróżnik, filozof muzyki, inicjator nauki o pejzażu dźwiękowym i ruchu ekologii akustycznej. Twórca m.in. monumentalnego cyklu teatru muzycznego Patria, licznych utworów wokalnych i serii 13 kwartetów smyczkowych; autor zbioru publikacji edukacyjnych, w których rozwijał przewrotną metodę kształcenia zdolności słuchowych „czyszczenie uszu”. Jego najważniejsza książka – wydane w 1977 roku Strojenie świata – do dziś stanowi niewyczerpane źródło inspiracji i kontrowersji dla międzynarodowego grona artystów, artystek oraz osób zajmujących się naukami o dźwięku.
Krzysztof Marciniak – absolwent muzykologii na Uniwersytecie Warszawskim, pismak, krytyk, ekolog akustyczny, kurator przedsięwzięć z dziedziny sztuki dźwięku. W latach 2013-2023 członek kolektywu redakcyjnego magazynu o muzyce współczesnej „Glissando”. Mieszka i opiekuje się kawałkiem ziemi nad rzeczką Rakówką we wsi Romanówek na Lubelszczyźnie.
Katarzyna Podpora, o koncercie____________Shitgarden__________:
„Każda przestrzeń posiada tożsamość, która wyraża się w jej unikalnym krajobrazie i rozwija się w czasie. Można go postrzegać wzrokowo, można go też słuchać. Podobnie jak Schafer, skupiam się na słuchaniu oraz dokonywaniu nagrań miejsc. Jednak równie mocno interesuje mnie dźwiękowy potencjał drzemiący w pozornie nieinteresujących przedmiotach i matriałach.
Inni Inni - tak określam podmioty nieożywione, z którymi współpracuję tworzac muzykę - fragmenty potłuczonej ceramiki, kamienie, zerwane struny, nie do końca sprawne instrumenty, szczątki istot pozaludzkich (kości zwierząt, suche części roślin), porysowane płyty winylowe. Wiele z nich uznawanych jest za odpadki, jednak każde posiada historię i indywidualne właściwości dźwiękowe (w przypadku kości, na przykład, ważny jest stopień erozji i środowisko, w którym te procesy zachodziły). Rozczytywanie biografii Innych Innych, wchodzenie z nimi w dialog - poprzez działanie i łączenie ich głosów z nagraniami terenowymi, stanowi centrum mojej praktyki artystycznej.
Koncert promuje mój najnowszy album Shitgarden - kasetę wydaną nakładem Bocian Records w październiku tego roku.”
Katarzyna Podpora - artystka intermedialna, związana z morzem - jego przestrzenią audialną, ruchem, wpływem na twardą materię; tłumaczka, doktora sztuki w zakresie rzeźby i intermediów; mieszka i pracuje w Gdańsku. W pracy twórczej porusza kwestie materialności oraz podmiotowości istnień (tak żywych, jak i nie-żywych), form efemerycznych i performatywnych, a także procesualności oraz pamięci - w kontekście zapisu dokonywanego za pośrednictwem różnych mediów, w tym nagrań audio, tekstu, czy fotografii. Skupia się na nasłuchiwaniu materii i przestrzeni. Jako twórczyni muzyki eksperymentalnej, improwizowanej pracuje z istotnym w jej praktyce instrumentarium, na które składają się materiały uznawane za odpadki, w tym szczątki istot pozaludzkich - kości zwierzęce, martwe części roślin, a także zdezelowane instrumenty, zniszczone płyty gramofonowe i taśmy z nagraniami terenowymi. Swoje prace prezentowała na wielu wystawach i festiwalach sztuki oraz muzyki współczesnej.
Wydawnictwo Fundacji Bęc Zmiana, 2025
Matronat: Glissando
Nadbałtyckie Centrum Kultury
Książka została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Literatura 2025”
