Zapraszamy na promocję książki Macieja Żakiewicza Gdańsk 1945. Kronika wojennej burzy.

Praca podejmuje próbę scharakteryzowania dramatycznego i brzemiennego dla miasta roku 1945. Trzeba jednak pamiętać, że dla całego Pomorza Wschodniego okres ten swoją początkową cezurą obejmuje wybuch II wojny światowej – 1 września 1939 roku. Wówczas to Wolne Miasto Gdańsk  niepodzielnie rządzone od 1933 roku przez narodowych socjalistów zostaje wcielone bezpośrednio w granice III Rzeszy.

Koniec roku 1944 to oznaki nadciągającej burzy wojennej ze Wschodu, ucieczka ludności niemieckiej z Prus Wschodnich. To również przygotowanie do oblężenia, budowa stanowisk obronnych, okopów i rowów przeciwczołgowych nierzadko przy pomocy tysięcy niewolników i więźniów obozów koncentracyjnych Polaków, Rosjan, Francuzów i innych.

Początek ofensywy wojsk armii czerwonej znad Wisły zimą 1945 roku, był dalszym ciągiem exodusu ludności niemieckiej wysyłanych do zachodnich portów Niemiec i okupowanych przez hitlerowców portów Danii, drogą, drogą morską przez Zatokę Gdańską.

Marzec 1945 roku to krótkie, ale gwałtowne walki o miasto. Książka wiernie oddaje przebieg działań wojennych i zmagań niemiecko-rosyjskich oraz odnotowuje fakt honorowego wkroczenia oddziałów polskich do miasta 28 marca 1945 roku. Po przejściu fali wojennego bezprawia i grabieży, wynikającego z faktu, iż obie strony prowadziły wojnę na wyniszczenie, nadchodzi epidemia tyfusu, będąca swoistą datą  oddzielającą niemiecki Gdańsk od polskiego.

Odzyskany dla Polski Gdańsk staje się spalonym sercem Pomorza. Po ostatecznym wysiedleniu ludności niemieckiej, pojawiają się nowi mieszkańcy, wysiedleńcy z utraconych romantycznych kresów i zniszczonych miast i wsi centralnej Polski. Powstaje surowa społeczność, która zaczyna szukać nowej tożsamości miejsca i swojego w nim udziału.

W końcu od kwietnia 1945 roku rozpoczyna się powolny proces budowy nowej rzeczywistości polityczno-społecznej i ekonomicznej kraju. Dzieje się to w sytuacji zdziesiątkowania narodu i dotknięcia go największym kryzysem wartości jaki przyniosła niszczycielska wojna. Narzucany system polityczny przysłonięty pamięcią wojennych okrucieństw.

Maciej Żakiewicz

W ramach promocji odbędzie się prezentacja multimedialna fotografii Wiesława Gruszkowskiego  - GDAŃSK 1945. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Gdańskiej Galerii Fotografii MNG. Prezentację zaszczyci swoją obecnością autor fotografii.