Dzięki współpracy Nadbałtyckiego Centrum Kultury z Fundacją Pomysłodalnia w 2025 roku w sześciu lokacjach na Pomorzu zaprezentowany zostanie ponownie wyjątkowy, wieloobsadowy spektakl plenerowy pt. „Kaszubski kosmos”.

Terminy i miejsca pokazów:

• 23.05.2025, godz. 21.30, miejsce: wały Zamku w Bytowie
• 30.05.2025, godz. 21.30, miejsce: Banino w gminie Żukowo, ul. Księżycowa
• 8.06.2025, godz. 21.30, miejsce: Miejski Park Rodzinny w Redzie
• 15.06.2025, godz. 21.30, miejsce: Człuchów, Polana Rodzinna w Lasku Luizy
• 20.06.2025, godz. 21.30, miejsce: Puck, Stary Rynek
• 27.06.2025, godz. 21.30, miejsce: Krępa Kaszubska w gminie Nowa Wieś Lęborska, ul. Leśna 1

Wstęp wolny na wszystkie pokazy

Spektakl przybliża oryginalne elementy kaszubskiej duchowości, mitologii i obrzędowości oraz postać Józefa Chełmowskiego: artysty ludowego, rzeźbiarza, malarza, wynalazcy i filozofa z Brus; ze względu na szerokość swej aktywności i zainteresowań zwanego kaszubskim Leonardo. 

Twórcy mają nadzieję, że dzięki spektaklowi zarówno twórczość Chełmowskiego, jak i niezwykle różnorodna oraz bogata kultura kaszubska trafią do większej i nowej grupy odbiorców. Służą temu także wszechstronne konsultacje społeczne przygotowujące do premiery.
Założeniem twórców było stworzenie komunikatywnego spektaklu, który będzie mógł być pokazywany wszędzie. Z jednej strony, nowoczesnego i atrakcyjnego w formie, z drugiej, dającego świadectwo nieprzeinaczonego dziedzictwa kulturowego, przez co stanie się, wraz z działaniami towarzyszącymi, niebanalną promocją oryginalnej duchowości rdzennej ludności Pomorza wspartej wysoką jakością artystyczną. Cechą szczególną projektu jest spotkanie w grupie realizatorów i wykonawców uznanych artystów współczesnych z artystami ludowymi i amatorami z Kaszub.

Projekt jest zwieńczeniem wieloletniej działalności Fundacji Pomysłodalnia na rzecz społeczności lokalnej, wykorzystuje doświadczenia ze współpracy z artystami profesjonalnymi i amatorami działającymi na terenie całej Kaszubszczyzny.

O dziedzictwo artystyczne Józefa Chełmowskiego w Brusach Jagliach dba Fundacja im. Józefa i Jadwigi Chełmowskich, która powstała w 2019 r., określając swoją misję w kategoriach: poszukiwania, kompromisu i ochrony. Poszukiwania przyszłości miejsca, w którym żył i tworzył sam Józef Chełmowski. Kompromisu między wizją idealną profesjonalnej opieki muzealnej, której wystrzegało się małżeństwo Chełmowskich, a możliwościami organizacji pozarządowej prowadzonej przez najbliższą rodzinę. Więcej na stronie: jozefchelmowski.pl

Fragment recenzji Daniela Kalinowskiego.
Całość opowiedziana w spektaklu za pomocą ruchu scenicznego, tańca, muzyki z nośnika elektronicznego i utworów wykonywanych na żywo tworzy sugestywne wydarzenie, które ogląda się jak teatralizację archetypu czy zdramatyzowaną narrację mitu początku. Kaszubskość, jeśli nie liczyć niewielu zdań wypowiadanych z offu, zaistniała w ujęciu Pomysłodalni jako rzeczywistość wieloznaczna, atrakcyjna i żywotna. Aż się prosi, aby widowisko miało swoje nowe odegranie nie tylko w Wejherowie, ale i także w innych miastach Kaszub, Pomorza, Polski, a nawet całej Europy. Twórcy widowiska znaleźli bowiem język wyrazu, który nie potrzebuje tłumaczeń tekstu literackiego, nie wymaga dodatkowych komentarzy językoznawczych czy etnograficznych, a manifestuje się przez powszechnie zrozumiałe obraz i dźwięk, ruch i taniec. To wyrażenie emocji, która rodzi się na Kaszubach, ale która jest zrozumiała dla ludzi w każdym zakątku świata (Pomerania 5/2023).

Realizatorzy:

Piotr Wyszomirski (koncept, scenariusz, reżyseria)
Prosument kultury, scenarzysta i reżyser filmów krótkometrażowych, spektakli teatralnych i widowisk muzycznych wystawianych i nagradzanych na festiwalach w kraju i zagranicą (m.in. „This is not a love song, czyli miłość ci wszystko wypaczy”, „Być jak Charlie Chaplin”, „Pamiętajcie o wulkanach”, „Odlot. Szopka pomorska za 2015 rok”, „Prawdziwa historia śmiechu”, „Ostatnia wieczerza”, „Slavery still exists”, „Szybki Kabaret Miejski: Peron”, „Bigbit”, „Nasza bajka”, „Bronisław Piłsudski Was Here”). Redaktor naczelny Gazety Świętojańskiej, laureat nagrody za promocję kultury województwa pomorskiego, stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Marszałka Województwa Pomorskiego. Aktywista Fundacji Pomysłodalnia, pomysłodawca i koordynator wielu akcji oraz projektów społecznych, obywatelskich, edukacyjnych i kulturalnych (m.in. Teatr jest nasz i Teatr na nowe czasy, Kongres Kultury Pomorskiej, Inspirownia dla Wejherowa, Pomorska Rada Kultury).
Mariusz Noskowiak (kompozycja, produkcja, mix i mastering muzyki do spektaklu)
Kompozytor, muzyk, producent muzyczny. Autor muzyki do spektakli Sopockiego Teatru Tańca („Puste Ciało”, „Bajadera”, „Wszystko Co Słychać OHIO”, „Przedmiot Nieocenionej Wartości”, „Lechistan”, „Ostatnie Piętro”, „Melancholia”, „Picasso”, „Tab Nowy Początek”, „Tryptyk”, „Domówka”, „Man Ray”, „7 Pieczęć”). Perkusista i współkompozytor w zespołach Blenders i Formy Planet, producent i współproducent wielu płyt (m.in. Acid Drinkers, Illusion, Sweet Noise, Ira, Kult, Kazik, Brodka i wielu innych).
Monika Leśko-Mikołajczyk (choreografia)
Tancerka, aktorka scen muzycznych, pedagożka i choreografka, reżyserka autorskich spektakli tanecznych, mająca doświadczenie pracy z Wojciechem Misiurą w Teatrze Ekspresji (1998–2000: „Anioły ciemności”, „Kantata”, „Tańce śmierci”, „Pasja”, „Tango”). W roku 2007 założyła Teatr Ruchu Mo-sHe (moszi). Choreografka Teatru Junior przy Teatrze Muzycznym w Gdyni.
Alicja Gruca (kostiumy)
Malarka, scenografka, kreatorka instalacji i obiektów plastycznych, setek unikatowych kreacji kostiumowych, cyklu kunsztownych ornatów dla Centrum św. Jana w Gdańsku. Członkini i współzałożycielka Transgatunkowego Teatru Sfinks. Pomysłodawczyni i kuratorka cyklu wystaw „Muzeum Osobliwości”. Swoją sztukę prezentowała w USA, Brazylii, Chinach, Niemczech, Rosji, Litwie, Łotwie oraz Polsce. Od 1991 r. wraz z Robertem Florczakiem stworzyli, odbudowali i prowadzili sopockiego Sfinksa, klub i galerię znaną w całym kraju oraz poza jego granicami. Wielokrotnie nagradzana za działalność klubową oraz artystyczną (m.in.: Nagroda Wojewody Gdańskiego za Najwybitniejsze Wydarzenie w Dziedzinie Plastyki, Gryf Pomorski od Marszałka Województwa Pomorskiego).
Robert Florczak (machiny teatralne)
Absolwent PWSSP (obecnie ASP) w Gdańsku, dyplom na Wydziale Malarstwa w 1988 r., habilitacja w 2009. W latach 1990–2010 asystent w Pracowni Rysunku, obecnie prowadzi pracownię Sztuka w Przestrzeni Publicznej na Wydziale Malarstwa. Laureat Nagrody Teatralnej Marszałka Województwa Pomorskiego, Sopockiej Muzy oraz Pomorskiej Nagrody Artystycznej. Wystawiał w USA, Brazylii, Chinach, Niemczech, Francji, Turcji, Litwie i Łotwie. Ma na koncie kilkadziesiąt spektakli, w tym plenerowe i multimedialne, kilka krótkometrażowych filmów, trzy monumentalne rzeźby/obiekty. Członek i współzałożyciel Transgatunkowego Teatru Sfinks.
Karol Formela (projekt plakatu, sztandary, elementy scenografii)
Artysta interdyscyplinarny, kulturoznawca, projektant graficzny oraz pedagog sztuk plastycznych. Absolwent wydziału Edukacji Artystycznej na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Dyplom sztuk plastycznych obronił w Interdyscyplinarnej Pracowni Rysunku dr hab. Anny Tyczyńskiej. Z wyróżnieniem ukończył Pomorską Wyższą Szkołę Humanistyczną na kierunku Kulturoznawstwo ze specjalizacją Grafika i Reklama. Przez lata zajmował się działalnością wystawienniczą jako kustosz plenerów oraz kurator licznych wystaw w galerii Filharmonii Kaszubskiej. Współzałożyciel działającego w latach 2005–2015 Teatru Teorikon oraz obecnie istniejącego Teatru Form.
Magdalena Olszewska (teksty piosenek, elementy scenografii, selekcja kostiumów, produkcja)
Prezeska Fundacji Pomysłodalnia, animatorka kultury, autorka scenariuszy do spektakli chóru kobiet Chórraa („Perfumeria Lady Makbet”, „Wszystkie kobiety Williama”, „Osiem scen z życia kobiety”). Autorka scenariuszy i reżyserka spektakli: „Baczyński. Apokalipsa”, „Mała Oj-czy-zna”, „Perła”. Współautorka scenariusza „Bronisław Piłsudski Was Here. Musical na wałki”, reżyserka „Naszej bajki”. Czterokrotna stypendystka marszałka woj. pomorskiego w dziedzinie kultury, koordynatorka Kongresu Kultury Pomorskiej, producentka spektakli, widowisk i koncertów, w tym charytatywnych.
 

Koncept, scenariusz i reżyseria: Piotr Wyszomirski
Muzyka: Mariusz Noskowiak
Choreografia: Monika Leśko-Mikołajczyk
Kostiumy: Alicja Gruca
Maszyny teatralne: Robert Florczak
Sztandary, projekt plakatu, elementy scenografii: Karol Formela
Scenografia, selekcja kostiumów: Magdalena Olszewska
Słowa piosenek: Magdalena Olszewska
Aranżacja utworu „Wyleciała dusza z ciała”: Hanka Łubieńska
Aranżacja i wykonanie utworu „Woda szumi”: Zygmunt Brzeziński, Jadwiga Klińska, Janina Kobiela, Elwira Krzywańska, Krystyna Meyer, Małgorzata Pobłocka, Gabriela Roman, Henryka Szpica (śpiewacy chóru „Lutnia” z Luzina)
Wokaliza w utworze „Ścinanie kani”: Aleksandra Czapska-Kosior
Głos: Rafał Ostrowski, Janina Kobiela
Performerzy: Weronika Baranowska, Bogumiła Bęben, Wiktoria Białk, Karol Formela, Magdalena Glaubitt, Marek Hebel, Konstanty Kajtoch, Marcin Kryża, Monika Leśko-Mikołajczyk, Jan Lewalski, Zuzanna Ławicka, Hanna Łubieńska, Monika Płomin, Artur Podsiedzik, Patryk Rybus, Zuzanna Rychlak, Marcel Rzepka, Maciej Słowik, Karolina Stojowska-Swedrzyńska, Szatan Witkowsk, Krzysztof Wasilewski.
Produkcja muzyczna, mix, mastering: 96 Studio Mariusz Noskowiak
Tłumaczenie na j. kaszubski: Adóm Hébel
Nagrania w j. kaszubskim: Tadeusz Korthals
Konsultacje kaszubskie: Róman Drzéżdżón, Mateùsz Titës Meyer
Zdjęcia: Leszek Jerzy Pękalski
Kierownictwo produkcji: Magdalena Olszewska
Prapremiera: 17 września 2022 r.

Producent: Fundacja Pomysłodalnia
Współproducent: Filharmonia Kaszubska w Wejherowie
Pokazy spektakli są sfinansowane ze środków Nadbałtyckiego Centrum Kultury

Partnerzy: Bytowskie Centrum Kultury, Ośrodek Kultury i Sportu w Żukowie, Fabryka Kultury w Redzie, Miejski Dom Kultury w Człuchowie, Urząd Miasta Pucka, Gminny Ośrodek Kultury w Nowej Wsi Lęborskiej