W ramach III Bałtyckiego Festiwalu Nauki zapraszamy na wędrówkę po fortyfikacjach Starego Przedmieścia i Dolnego Miasta Gdańska.

Wędrówka 4. odbędzie sie we wtorek 7 czerwca 2005 w godz. 16.30 –18.30 - Fortyfikacje Starego Przedmieścia i Dolnego Miasta Gdańska
zbiórka uczestników: Gdańsk ul. Okopowa główne wejście do Urzędu Wojewódzkiego
oprowadza Jakub Szczepański, Lucyna Nyka

Fortyfikacje Starego Przedmieścia i Dolnego Miasta Gdańska
Ważnym elementem wzmacniającym zdolności obronne Gdańska była zawsze woda. Fortyfikacje Gdańska składały się z elementów naturalnych i wykonanych ręką człowieka. Wykorzystywano warunki położenia geograficznego miasta przy ujściu Motławy do Wisły, sąsiadującego z podmokłymi terenami żuław i obniżenia nadmorskiego. Kopano też na wielką skalę nawodnione fosy. Dzieje oblężeń miasta pokazały, że woda była bardzo skutecznym zabezpieczeniem przed oblegającymi. Udane szturmy na Gdańsk, aż do ostatniego zdobycia miasta w 1945 r., kierowane były strony od zachodniej, pozbawionej naturalnych przeszkód wodnych.Na początku XVII wieku przystąpiono do największej w dziejach miasta rozbudowy gdańskich fortyfikacji, do wzniesienia linii bastionów i kurtyn od strony północnej, wschodniej i południowej. Zastosowano najnowocześniejszy wówczas holenderski system obronny, w którym woda odgrywała znaczącą rolę. Wobec konieczności szybkiego podniesienia zdolności obronnych Gdańska, władze miasta zdecydowały się na wykorzystanie naturalnych właściwości położenia miasta i stworzenie mającej istotne znaczenie przeszkody wodnej w postaci szerokiej fosy - jeszcze przed rozpoczęciem drogiej i czasochłonnej budowy bastionów i kurtyn pierścienia fortyfikacyjnego. Prace przy umocnieniach rozpoczęto więc od uregulowania przepływu Motławy przez projektowaną linię nowych wałów. Linia bastionowych fortyfikacji jest obszarem unikatowym i w skali europejskiej szczególnym – to historyczny styk miasta z „tym, co na zewnątrz”, miejsce spotkania stabilnego urbanistycznego układu ulic z formą i siłą natury. To miejsce, gdzie wyrafinowane konstrukcje inżynierskie sterowały przepływem wody, ochraniając miasto przed najazdem wroga i zmiennego nurtu rzeki.Rozległy, niepowtarzalny historycznie i krajobrazowo obszar bastionowych fortyfikacji jest znaczącym w skali europejskiej zabytkiem sztuki inżynierskiej i fortyfikacyjnej, a obecnie jednym z zapomnianych zakątków miasta. Na naszych oczach niszczeją pozostałości wspaniałego dzieła sztuki inżynierskiej, jaką był system obronny Gdańska i związane z nim urządzenia hydrotechniczne.