Wystawa Anny Baumgart odnosi się do cyklu prac dedykowanych kobietom współczesności. Kultura masowa mami nas wyobrażeniami pięknych, doskonałych kobiet. Zawsze uśmiechniętych, gotowych służyć radą, pomocą, oparciem. Ciepłe, pełne miłości - strażniczki domowego ogniska. Ale media donoszą również, jakby ukradkiem, o innych kobietach. Kobiety i dzieci są używane przez palestyńskie grupy do zamachów samobójczych i transportu materiałów wybuchowych. Czeczenki w Biesłanie, Szahidki, „Czarne Wdowy”, polskie i rosyjskie terrorystki. Kiedy ofiara staje się opresorem ? A bogobojna czeczeńska kobieta żywą bombą?
ANNA BAUMGART
Urodzona w 1966 roku we Wrocławiu. Artystka intermedialna, reprezentująca feminizm skoncentrowany na własnych, czasem skrytych problemach i obsesjach oraz relacjach matki z córką. Zajmuje się rzeźbą, instalacją, performance, wideo, tatuażem artystycznym.
Studiowała w gdańskiej PWSSP, w 1994 uzyskała dyplom w pracowni rzeźby prof. Franciszka Duszenki. W latach 1994-1995 współtworzyła działalność gdańskiej "Galerii Delikatesy Avantgarde" oraz Forum Sztuki Współczesnej w "Galerii Gazownia", organizując projekt Salon Sztuki Wideo. W 1994 wraz z Norbertem Walczakiem założyła grupę OGON żÓłWIA. W 1994 miały miejsce jej pierwsze wystawy indywidualne POST SCRIPTUM ("Delikatesy Avantgarde", Gdańsk) i W MAJI ("Galeria Foyer", Teatr Wybrzeże, Gdańsk). W 1995 otrzymała nagrodę Wojewody Miasta Gdańska za Najbardziej Interesujący Debiut. W latach 90. współpracowała z najważniejszymi ośrodkami gdańskiej sceny artystycznej: z Galerią Wyspa (indywidualna wystawa TIMSZEL, 1995; wystawa zbiorowa ENDLOS/ENDLESS, Dawna łaźnia Miejska, 1995), z Galerią Spiż 7 (indywidualna wystawa BEZPIECZNY AZYL WłASNEJ NIEMOCY, 1997, udział w zbiorowej wystawie WOBEC APOKALIPSY, 1997), z Nadbałtyckim Centrum Kultury i Centrum Sztuki Współczesnej "łaźnia" (PUBLIC RELATIONES, 1999).
Na jednej z ważniejszych w jej początkowej karierze wystaw STATUS QUO. PRZESTRZENIE SZTUKI MłODYCH (Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko 1996) pokazała obiekty rzeźbiarskie o charakterze minimal-artowskim (obiekt pt. ABY NIEPOHAMOWANA FURIA ZOSTAłA ZNISZCZONA) z wykorzystaniem urządzeń elektrycznych, optycznych oraz płynnych substancji, jak miód (co można wiązać z oddziaływaniem twórczości Josepha Beuysa). Przeciwstawiały to co biologiczne temu co technologiczne jednocześnie diagnozując stan emocjonalny artystki. Można było wysnuć refleksję, że "zwyciężyła" w tych pracach biologiczność ("skryta kobiecość").
Artystka chętnie posługiwała się w swych realizacjach aparaturą techniczną, wykorzystując jej możliwości w celu zmuszania widzów do bliskiego kontaktu z jej pracami (szkła powiększające zmuszały do pochylania się nad jej obiektami). W pierwszym etapie twórczości widoczne były wpływy sztuki ekologicznej, ale traktowane w sposób feministyczny, gdyż poszukiwała archetypów kobiecości. W roku 1998 Baumgart powołała Biuro Inicjatyw Twórczych. Organizowała także projekty o charakterze artystyczno-dydaktycznym, w tym: Warsztaty Multimedialne i Muzyki Improwizacyjnej. W końcu lat 90. pojawiła się na kilku ważnych wystawach sztuki wideo i performance (WRO - BIENNALE SZTUKI MEDIALNEJ, 1997) z pracami wideo (np. ZIMA 1997 - wykorzystała tu metodę określaną jako "found footage film", czyli cudzy materiał filmowy, dodatkowo w jej kreacji pastiszowany w kolażowy sposób, oraz KTO MÓWI?, 1998), w których retoryka feministyczna używana była do socjologicznej diagnozy stanu społeczeństwa polskiego, lub jak w filmie I KIEDY POCAłOWAłA żABĘ - do onirycznego ukazywania własnej egzystencji zmagającej się ze swymi niepokojami (demonami). Rezygnacja z obiektów rzeźbiarskich i koncentracja na wideo określa drugi etap jej twórczości.
Na temat swych realizacji wideo w wywiadzie z Izabelą Kowalczyk stwierdziła: ("Anna Baumgart: Niebezpieczna związki kobiety z kobietą", w: I. Kowalczyk, "Niebezpieczne związki sztuki z ciałem", Poznań 2002):
"Cała moja sztuka lat 90., moje filmy wideo: 'Kto mówi?', 'Matka' powstały z mojej codzienności. Ta sztuka jest zapisem życia, które prowadziłam i które mogłam obserwować. Mieszkałam w Gdańsku - z córką, z psem, facetem. Dziecko codziennie wymagało wykonywania tysiąca czynności: prania, sprzątania, gotowania, które były jak mantra wykonywane z regularną częstotliwością. To mi ciążyło, było dla mnie tak trudne, że musiałam o tym robić filmy."
W tym okresie znaczenie jej twórczości wzrastało, ale nie była uczestnikiem najważniejszych wystaw, choć z pewnością należą do najistotniejszych w nurcie feminizmu lat 90.
Trzeci okres twórczości Baumgart trwa od 2000 roku i łączy się ze zmianą miejsca zamieszkania i pracą w Warszawie. W Centrum Sztuki Współczesnej prowadzi Kawiarnię Baumgart (początkowo wraz ze Zbigniewem Liberą) o charakterze anarchistyczno-feministycznym, organizując spotkania, wystąpienia, promocje etc. W tym okresie artysta brała udział w wielu najważniejszych pokazach sztuki polskiej i jej znaczenie zdecydowanie wzrosło. Szczególnie istotny wydaje się z dzisiejszej perspektywy udział w 2002 roku w II edycji wystawy KOBIETA O KOBIECIE (Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała). Uczestniczyła także w głośnych ekspozycjach: SCENA 2000 (Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa, 2001), NIEBEZPIECZNE ZWIˇZKI (Galeria Miejska "Arsenał", Poznań 2002), SEMIOTIC LANDSCAPE (CHARIM GALERIE, Wiedeń 2002), INTEGRACJA. SZTUKA WOBEC ACEDII PO 7-8 CZERWCA 2003 (Galeria Program, Warszawa 2003).
Zajmuje się wideo, fotografią, rzeźbą a nawet malarstwem (znany z kilku wystaw obraz MONIDłO). W 2001 stworzyła cykl filmów wideo PRAWDZIWE? Za pomocą montażu cyfrowego wmontowała swą postać we fragmenty ważnych dla niej filmów LECˇ żURAWIE Michaiła Kałatozowa i MISIA Stanisława Bareji. Stworzyła opartą na metodzie pastiszu grę między realnością a fikcją kontynuującą przede wszystkim zainteresowania z pozycji feminizmu. W 2002 roku na wystawie WIANEK CIERNIOWY I RÓżA (Galeria XXI, Warszawa) wraz z młodą artystką Aleksandrą Polisiewicz pokazała nawiązującą do stylistyki baroku(!) stiukową rzeźbę PANNY MłODE, poświęconą skomplikowanym relacjom z córką, oraz cykl barwnych fotografii DOSTAłAM TO OD MAMY oparty na gazetowej ikonografii. Z niej artystka zaczerpnęła wizerunki znanych kobiet i ich córek łącząc je z akcesoriami z symboliki chrześcijańskiej w rezultacie zderzając ze sobą dwa sztuczne dyskursy i stylistyki. Nawiązując do własnej sytuacji Baumart pokazała opozycyjność i utajone konflikty matek i córek. W lutym 2003 w Warszawie na ul. Maszałkowskiej 45/49 w pustym pomieszczeniu sklepowym wraz z malarską Agatą Bogacką pokazała zdjęcia o przewrotnym dokumentalno-inscenizacyjnym charakterze poświęcone pustej, konsumpcyjnej modzie na clubbing.
Na początku XXI wieku stała się jedną z najbardziej aktywnych i najciekawszych artystek sprawnie posługującą się różnymi mediami i konsekwentną w drążeniu nurtujących ją coraz bardziej wysublimowanych problemów. Ostatni jej projekt wideo EKSTATYCZKI, HISTERYCZKI I INNE ?WIĘTE (wraz z Brigit Brenner, "Zachęta", Warszawa 2004) poruszający problem psychicznej destrukcji kobiet posługuje się stylizacją filmu dokumentalnego.
Baumgart próbuje też analizować w sztuce trudne zjawiska psychiczne ( autoagresja, cierpienie) będące kluczowym aspektem jej twórczości. Na temat swych artystycznych zainteresowań mówiła w wywiadzie "Kolekcja wstydliwych gestów. Z Anną Baumgart i Joanną Turowicz rozmawia Agata Jakubowska", ("Czas Kultury", 2004 nr 1):
"Kusi mnie możliwość przedefiniowania pojęcia 'histeria', transformacja ze słowa-obelgi w słowo-komplement. Dla mnie histeryczka brzmi interesująco, jest synonimem twórczego podejścia kobiet do świata, buntowniczej czy nawet rewolucyjnej postawy. To, co feminizm już odkrył i prześledził na podstawie XIX-wiecznej histerii, że jest to rodzaj autosztuki - nigdy nie zostało przyjęte do społecznej świadomości".
autor tekstu: Krzysztof Jurecki
"Zrealizowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego"
