Lekcja gotyku w Gdańsku cz. II

25 - 27 maja 2007

W średniowieczu Miasto Gdańsk było tętniącym życiem organizmem miejskim. Składało się z kilku odrębnych ośrodków miejskich: Głównego Miasta Gdańska, Starego Miasta Gdańska, Młodego Miasta Gdańska i Osieka. Każde z nich posiadało swoją radę, burmistrzów, ratusz, kościół parafialny i mury obronne.
Stare Miasto było najstarszą częścią tego organizmu, ulokowaną przy grodzie książęcym, w którego miejscu po zajęciu Pomorza przez Krzyżaków powstał zamek komturski (jego pozostałości są dzisiaj wydobywane). Na przestrzeni XIII i XIV wieku powstała zasadnicza struktura przestrzenna miasta. Wytyczono siatkę ulic, wzniesiono kościół parafialny Św. Katarzyny i ratusz, a także kościoły szpitalne Św. Elżbiety i Św. Jerzego (przebudowany później na kościół i klasztor karmelitów) oraz domy zakonne. Woda Kanału Raduni była rdzeniem programów funkcjonalnych – wokół kanału powstawało i rozwijało się Stare Miasto. Sytuowane tu były młyny, browary, folusze, tartaki, mennice, folusze, tartaki i inne zakłady produkcyjne.
W drugiej połowie XV wieku przeniesiono na Stare Miasto mieszkańców Młodego Miasta, które zostało zburzone po wypędzeniu Krzyżaków, wraz z kościołem parafialnym Św. Bartłomieja i szpitalem Św. Jakuba. Od tego czasu trwał proces prawnego i przestrzennego scalania Gdańska. Stare Miasto zachowało jednak niektóre cechy formalnej niezależności aż do końca XVIII wieku. Dopiero w XIX i XX wieku Stare Miasto zrosło się z pozostałymi organizmami tworzącymi dzisiejsze śródmieście. Dzięki zachowanym zabytkom, Kanałowi Raduni i strukturze przestrzennej jego odrębność jest nadal widoczna.
Gotycka gęsta tkanka i intensywność wypełniających ją programów, pomimo późniejszych nawarstwień i zniszczeń w 1945 r. stworzyły dzisiejsze Stare Miasto. Powstały tu miejsca charakterystyczne, niepowtarzalne, współtworzące identyfikację całego Gdańska.
Zamierzamy poznanie gdańskiego gotyku ukazać w szerszym procesie tożsamości miasta. Zapytać, czy dziedzictwo kulturowe gotyckiej substancji zabytkowej Starego Miasta oddziałuje dziś na mieszkańców.
Identyfikacja mieszkańców z tożsamością miasta historycznego i wielokulturowego, w jego przemianach w perspektywie historycznej jest przede wszystkim poszukiwaniem miejsc wspólnej pamięci. Złożony obraz gotyckiego Gdańska, na tle cywilizacji europejskiego gotyku, winien być opisaniem miasta w europejskiej sieci kontaktów, zależności i wzajemnych oddziaływań, z uwzględnieniem najbardziej istotnych zjawisk historycznych, politycznych, handlowych i artystycznych.

Projekt składa się z czterech części, pokazujących różne zagadnienia życia Starego Miasta:
- O sztuce w gotyckich kościołach
- Gotycki szlak przez Stare Miasto
- Architektura sakralna i duchowość mieszkańców
- życie codzienne w gotyckim Gdańsku

Poszukiwanie miejsc wspólnej pamięci dawnego i dzisiejszego Gdańska, istniejących na obszarze Starego Miasta, będzie podstawowym celem „Lekcji gotyku”. Zamierzamy umożliwić uczestnikom lekcji indywidualną rekonstrukcję tego fragmentu miasta – ukazać je w zgiełku codziennego życia, poprzez przenikanie się różnych jego wątków – zwłaszcza gospodarki i życia duchowego wyrażonych i utrwalonych do dziś m.in. w architekturze. Projekt ten, jak podobne realizacje dotyczące poznawania i współczesnego obcowania z dziedzictwem kulturowym miasta zamierzamy zrealizować na wielu poziomach symultanicznej narracji, a więc poprzez wykłady i dyskusje, prezentacje multimedialne, wystawę źródłowych materiałów archiwalnych, działania artystyczne: muzyczne i wizualne oraz wędrówki.

Projekt „Lekcja gotyku w Gdańsku” autorstwa Nadbałtyckiego Centrum Kultury, powstaje w ramach V Bałtyckiego Festiwalu Nauki, we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Gdańskiej, Archiwum Państwowym Gdańsk, Muzeum Narodowym, klasztorem karmelitów w Gdańsku.

25 maja 2007, godz. 14:30
miejsce spotkania: Ratusz Staromiejski w Gdańsku

Gotycki Gdańsk miastem europejskim. – Henryk Samsonowicz

25 maja 2007, godz. 16.30
miejsce spotkania: Muzeum Narodowe w Gdańsku.
O sztuce w gotyckich kościołach.

Wyposażenie gotyckiej świątyni na przykładzie kościoła Św. Katarzyny w Gdańsku. - Andrzej Woziński;

Historia siedemnastowiecznych obrazów z kościoła Św. Katarzyny w Gdańsku. - Alicja Andrzejewska – Zając;

25 maja 2007, godz. 20.00
Wędrówka - miejsce spotkania – Targ Drzewny przy pomniku Jana Sobieskiego.

Gotycki szlak przez Stare Miasto - Poszukiwanie miejsc wspólnej pamięci dawnego i dzisiejszego Gdańska wyznaczy 7 przystanków – miejsc, które zostaną opisane wielowątkową narracją: 1. Brama wodna, 2. Szpital, 3. Młyn Przeniczny, 4. Plac przed Wielkim Młynem, 5. Cypel Wyspy Młyńskiej, 6. Zakole Raduni, 7. Zamek krzyżacki;

Przewodnicy wędrówki: Mieczysław Abramowicz, Iwona Berent, Stanisław Flis, Robert Hirsch, Adam Kujot, Zdzisław Kropidłowski, Beata Możejko, Lucyna Nyka, Piotr Samól, Jakub Szczepański, Grzegorz Szychliński.

Ok godz. 21:00 - na wieży kościoła Św. Katarzyny
Koncert carillonowy – Monika Kaźmierczak.
Widownia na cyplu Wyspy Młyńskiej

sobota 26 maja 2007, godz. 10.00,
Ratusz Staromiejski.
Architektura sakralna i duchowość mieszkańców;

• Instytucje kościelne oraz duchowieństwo Starego Miasta Gdańska w okresie krzyżackim.- Andrzej Radzimiński;
• Mieszczaństwo a instytucje religijne w Starym Mieście Gdańsku. Religijne i społeczne aspekty wzajemnych związków. - Piotr Oliński;
• Gotycka architektura sakralna na Starym Mieście w Gdańsku. - Bronisław Małecki, Jakub Szczepański;
• Historyczne wyposażenie kościoła Św. Katarzyny w Gdańsku. - Iwona Berent, Aleksandra Banach;
• Jana Heweliusza ostatnie miejsce na Ziemi.– Andrzej Zbierski;
• Dźwięki gdańskiego Starego Miasta - Danuta Popinigis;
• Gotyk płomieni czyli ognisty taniec Katarzyny. - Mieczysław Abramowicz;

ok. godz. 15:30 koncerty w Kościele Św. Katarzyny
W programie:
J. S. Bach (1685-1750) – Chorały czterogłosowe na chór
• Jesu meine Freude (1 wersja)
• Befiehl du deine Wege (3)
• Christ lag in Todesbanden (2)
• Dies sind die heiligen zehn Gebot (1)
• Singt dem Herrn ein neues Lied (1)

Wykonawcy: Chór „Non serio” przy Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, dyrygent – Beata Pawlak

Ponad to w programie:
Crato BĂĽtner (1616-1679)- Geistliche concerto Wirf dein Anliegen auf den Herrn;
Christoph Werner – Geistliche concerto In dir ist Freude; G. F. Haendel (1685-1759) – Salve Regina g-moll HWV 241

Wykonawcy: Studenci Wydziału Wokalno-Aktorskiego i Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej w Gdańsku: Katarzyna Rabczuk - 1. sopran; Ewelina Kuc - 2. sopran (klasa śpiewu prof. Bożeny Harasimowicz); Stefan Wesołow-ski – skrzypce, Anita Szydłowska – skrzypce, Anna ?miszek-Wesołowska – wiolonczela, Michał Krężlewski - organy

niedziela 27 maja 2007, godz. 10.00,
Ratusz Staromiejski
życie codzienne w gotyckim Gdańsku.

• Budowanie gotyckiego Gdańska - Jakub Szczepański, Marcin Grulkowski;
• Cech jako wspólnota życia codziennego - Zdzisław Kropidłowski;
• Młyny Starego Miasta w Gdańsku – architektura i funkcje - Jakub Szczepański;
• Kancelaria Św. Katarzyny. Władza, kancelaria, archiwum Starego Miasta Gdańska - Stanisław Flis;

"Zrealizowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego"